Ανθρακας: Οδηγίες για τους τεχνολόγους ιατρικών εργαστηρίων

Ανθρακας: Οδηγίες για τους Βιοπαθολόγους ή αλλίως τεχνολόγους ιατρικών εργαστηρίων

Από το Γραφείο Πρόληψης Βιολογικών & Τοξικών Κινδύνων του Κ.Ε.Ε.Λ.



ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Ο ’νθρακας είναι οξεία βακτηριακή λοίμωξη και οφείλεται στο σπορογόνο Gram (+) βακτηρίδιο, Bacillus anthracis.

Ο ’νθρακας παρά τον πανικό που έχει προκαλέσει, δεν μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο.

Πρόκειται για ζωονόσο, η οποία στον άνθρωπο εμφανίζεται συνήθως ως επαγγελματική νόσος, με τις εξής μορφές:-Δερματική, Πνευμονική (που εξελίσσεται σε γενικευμένη) και Γαστρεντερική.

Το ενδιαφέρον σήμερα για τη νόσο προκύπτει από την πιθανή χρησιμοποίηση του Bacillus anthracis σε εσκεμμένη διασπορά του, ως βιολογικού όπλου.


ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΒΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΔΕΙΓΜΑΤΩΝ

Η διαχείριση των βιολογικών δειγμάτων στο εργαστήριο απαιτεί τη χρήση Θαλάμου Βιολογικής Ασφάλειας επιπέδου 2 την αυστηρή τήρηση των γενικών προφυλάξεων κατά την επεξεργασία των βιολογικών δειγμάτων (μπλούζα, γυαλιά, μάσκα, γάντια, αποφυγή λήψης τροφής και καπνίσματος, πλύσιμο χεριών κ.λ.π.).

Οι συνθήκες και τα μέσα που χρησιμοποιούνται θα πρέπει να πληρούν τουλάχιστον τις προφυλάξεις Βιολογικής Ασφάλειας των Εργαστηρίων Κλινικής Μικροβιολογίας.


ΣΥΛΛΟΓΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΒΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΔΕΙΓΜΑΤΩΝ

Η συλλογή και μεταφορά βιολογικών δειγμάτων, για επιβεβαίωση της κλινικής διάγνωσης, γίνεται από το κλινικό τμήμα με καθοδήγηση και επίβλεψη ιατρού, σε στενή συνεργασία με το εργαστήριο.

Απαιτείται αυστηρή τήρηση των κανόνων Βιολογικής Ασφάλειας (μπλούζα, γάντια, μάσκα, γυαλιά) και αποφυγή οποιουδήποτε τραυματισμού του δέρματος.

Καλό πλύσιμο με σαπούνι και νερό των χεριών, πριν και μετά τη λήψη .

Τα δείγματα λαμβάνονται και καλλιεργούνται κατά προτίμηση πριν από τη λήψη αντιβιοτικών, ως ακολούθως:

Α. Δερματικές βλάβες

1. Φλύκταινες: Επιλέγεται μη ραγείσα φλύκταινα και καθαρίζεται αρχικά με Povidone Iodine (π.χ. Betadine) και στη συνέχεια με οινόπνευμα.
Μετά από νυγμό της φλύκταινας συλλέγεται το υγρό με δύο βαμβακοφόρους στυλεούς.

2. Εσχάρες: Δεν αποκολλάται η εσχάρα.
Γίνεται καθαρισμός όπως ανωτέρω και από την περιφέρεια της εσχάρας λαμβάνονται δείγματα με επιτόπια περιστροφή δύο βαμβακοφόρων στυλεών ή με ελαφρό ανασήκωμα της εσχάρας συλλέγεται δείγμα με αποστειρωμένο τριχοειδές σωληνάριο.
Ακολουθεί εμβολιασμός σε θρεπτικά υλικά και χρώσεις κατά Gram και Giemsa άμεσων παρασκευασμάτων σε αντικειμενοφόρους πλάκες.

Β. Γαστρεντερική μορφή

A. Καλλιέργειες κοπράνων

B. Καλλιέργειες Αίματος

Οι αιμοκαλλιέργειες λαμβάνονται 2-8 ημέρες μετά την έκθεση στον ύποπτο παράγοντα και κατά προτίμηση πριν από την λήψη αντιβιοτικών.

Γ. Πνευμονική ( από εισπνοή) και γενικευμένη μορφή

Α. Καλλιέργεια πτυέλων

Β. Gram χρώση

Γ. Καλλιέργειες Αίματος

Δ. Γενική εξέταση Ε.Ν.Υ.

Δ. ΕΛΕΓΧΟΣ ΑΤΟΜΩΝ ΣΕ ΠΙΘΑΝΗ ΕΚΘΕΣΗ

Α. Καλλιέργεια φαρυγγικού επιχρίσματος

Β. Καλλιέργεια ρινικού επιχρίσματος

Ε. ΤΑ ΔΕΙΓΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΔΙΑΦΟΡΕΣ

ΣΚΟΝΕΣ Η ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ, αποστέλλονται απευθείας σε εργαστήριο αναφοράς

Πληροφορίες : Κ.Ε.Ε.Λ. Τηλ:8811500 , 8229922


ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ ΔΕΙΓΜΑΤΩΝ


Η επεξεργασία των δειγμάτων που φθάνουν στο εργαστήριο δεν απαιτεί ειδικές μεθόδους ή ειδικά θρεπτικά υλικά για αναζήτηση του B. anthracis.

Για τον εμβολιασμό των υπόπτων βιολογικών δειγμάτων απαιτούνται:

α. Τρυβλία αιματούχου άγαρ

β. Τρυβλία Mac Conkey άγαρ

γ. Ζωμός Trypticase soy ή άλλος θρεπτικός ζωμός

δ. Κρίκοι εμβολιασμού, μιας χρήσεως

ε. Φυγόκεντρος βιολογικής ασφαλείας ή χρήση πλαστικών σωληναρίων με βιδωτό πώμα

στ. Φιαλίδια αιμοκαλλιεργειών (εκείνα που χρησιμοποιούνται σε κάθε εργαστήριο).

Τα πτύελα ενοφθαλμίζονται σε αιματούχο άγαρ, Mac Conkey άγαρ και οι στυλεοί επιπλέον σε θρεπτικό ζωμό.

Ο ένας εκ των δύο στυλεών χρησιμοποιείται για τα κεχρωσμένα παρασκευάσματα.

Τα κόπρανα ενοφθαλμίζονται σε αιματούχο και Mac Conkey άγαρ.

Χρήσιμος θεωρείται ο εμβολιασμός στο ειδικό υλικό ΡΕΑ (Phenyl Ethyl Alcohol Agar) (BBL) που αναστέλλει όλα τα Gram (-) αρνητικό βακτηρίδιο.

Για το Ε.Ν.Υ. εφαρμόζεται η συνήθης μεθοδολογία του εργαστηρίου.

Η επώαση όλων των υλικών καλλιέργειας γίνεται αεροβίως, στους 35-37ο C για 18-24ώρες.

Επιβάλλεται μετά από 8 ώρες ο έλεγχος των τρυβλίων που επωάζονται δεδομένου ότι η ανάπτυξη στο χρόνο αυτό Gram (+) βακτηριδίων , με μορφολογία B. αnthracis , αποτελεί πρώιμο εργαστηριακό εύρημα.

Οι αποικίες του B. αnthracis έχουν διάμετρο 2-5 mm, είναι γλοιώδεις και συμπαγείς (εικόνα σπασμένου γυαλιού), επίπεδες ή ελαφρά επηρμένες με δαντελωτή περιφέρεια καλά διαγραφόμενη .

Aλλη μορφή της αποικίας είναι ως «κεφαλή μέδουσας» με πλοκάμια που τείνουν να καταλάβουν όλο το τρυβλίο.

Σε προσπάθεια παραλαβής της αποικίας με κρίκο, σχηματίζονται ινίδια που στέκονται όρθια, χωρίς υποστήριξη, σχηματίζοντας ορθή γωνία με το υλικό (spikes).

Στο αιματούχο ο B. αnthracis δεν προκαλεί αιμόλυση ενώ ο B. cereus κάνει αιμόλυση.

Επιπλέον ο B. αnthracis δεν αναπτύσσεται στο Mac Conkey άγαρ όπου αναπτύσσεται ο B. cereus.

Στην Gram χρώση ο B. anthracis εμφανίζεται ως ευμέγεθες Gram (+) βακτηρίδιο, με κεντρικό ή υποτελικό σπόρο, ο οποίος εμφανίζεται ως διαύγαση, που κατά κανόνα δεν προκαλεί διόγκωση του κυττάρου.

Επισημαίνεται ότι οι σπόροι δεν παρατηρούνται σε άμεσα παρασκευάσματα από τα κλινικά δείγματα.

Στα άμεσα παρασκευάσματα από αίμα ή Ε.Ν.Υ. οι βλαστικές μορφές του B. anthracis εμφανίζονται σε μικρές αλυσίδες, 2-4 κυττάρων, με έλυτρο.

Το έλυτρο αναδεικνύεται με την αρνητική χρώση της σινικής μελάνης (India Ink).

Αν βρεθεί Gram (+) βακτηρίδιο ακίνητο όπως περιεγράφη με μορφολογία των αποικιών, έλλειψη αιμόλυσης, παρουσία ελύτρου και σπορογονία, χρειάζεται ταυτοποίηση με βιοχημικές δοκιμασίες και μοριακές τεχνικές.

πηγή: www.keel.org.gr

καλό είναι να ξέρουμε λίγα πράγματα γιατί δεν ξέρουμε πότε θα μας επισκευτεί ο άνθρακας